Το ενεργειακό πρόβλημα της Ελλάδας καθίσταται εμφανές αν αναλογιστούμε ότι η χώρα μας καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες σε ποσοστό 69% από εισαγωγές συμβατικών καυσίμων, ενώ στην Ε.Ε το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 50%.

Οι επικίνδυνες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της χρήσης ορυκτών καυσίμων και η διαπιστωθείσα δραματική επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών στη Ευρώπη και στον πλανήτη οδήγησαν πρόσφατα την ΕΕ σε νέες πρωτοβουλίες που υποχρεώνουν τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να επαναχαράξουν βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τον ενεργειακό τους σχεδιασμό.

Σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Κιότο η Ε.Ε υποχρεούται να μειώσει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά 8% στο διάστημα 2008-2012 σε σύγκριση με τις τιμές του 1990, ενώ με βάση τον επιμερισμό που έχει γίνει στο εσωτερικό της ΕΕ, δόθηκε στην Ελλάδα η δυνατότητα αύξησης των εκπομπών μέχρι 25%.

Ο σωστός ενεργειακός σχεδιασμός, πέραν από το προφανές όφελος που επιφέρει όσον αφορά στη μείωση του ενεργειακού κόστους, έχει επίσης πρωταρχική σημασία για την προστασία του περιβάλλοντος. Η χώρα μας, για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, θα πρέπει να προωθήσει συστήματα και τεχνολογίες που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον και συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό, η ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) έχει μεγάλη σημασία καθώς συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των εισαγωγών συμβατικών καυσίμων, ενώ παράλληλα τονώνει την περιφερειακή οικονομία θέτοντας νέες βάσεις για μια σταθερή αειφόρο ανάπτυξη. Οι ΑΠΕ έχουν μηδενική εκπομπή ρύπων και ανταποκρίνονται στα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της χώρας μας, όσον αφορά κυρίως τις δυνατότητες που προσφέρονται για την ανάπτυξη της ηλιακής, αιολικής αλλά και υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Ένας τομέας που εμφανίζει μεγάλο ρυθμό ανάπτυξης στην κατανάλωση ενέργειας είναι ο κτιριακός τομέας. Πάνω από 40% της καταναλισκόμενης ενέργειας στην Ευρώπη χρησιμοποιείται για την παραγωγή θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας για την εξυπηρέτηση των κτιρίων. Η ενέργεια αυτή παράγεται κατά κανόνα από συμβατικά καύσιμα τα οποία και ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Συνεπώς, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων και των οργανωμένων οικιστικών συνόλων πρέπει να μετεξελιχθεί σε σοβαρή παράμετρο στον αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Η ενεργειακή διαχείριση των κτιρίων πρέπει να στοχεύσει στη μείωση του λειτουργικού τους κόστους και στη δημιουργία συνθηκών υγιεινής με την ελάχιστη δυνατή ενεργειακή κατανάλωση. Σαφώς τα πολυώροφα γυάλινα κτίρια σε μια χώρα όπως η δική μας όπου η ηλιοφάνεια δεσπόζει σχεδόν επί δώδεκα μήνες δεν ενδείκνυνται. Επιβάλλεται λοιπόν να υπάρξουν νέοι μορφολογικοί κανόνες που θα προσδιορίζουν π.χ. την πρέπουσα αναλογία ανοιγμάτων/κλειστών επιφανειών για τους όγκους των πολυώροφων- και όχι μόνο- κτιρίων, ενσωματώνοντας τεχνικές εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας.

Υπάρχει επίσης το πρόβλημα της έλλειψης ενός σωστού θεσμικού πλαισίου για τη στήριξη των ΑΠΕ που να έχει στόχο την αειφόρο ανάπτυξη, την προστασία του τοπίου με ορθή χωροθέτηση των εγκαταστάσεων στις εκτός σχεδίου περιοχές, την προστασία των αξιόλογων αρχιτεκτονικά οικισμών και του ελεύθερου ορίζοντα εξασφαλίζοντας παράλληλα τη μέγιστη δυνατή συναίνεση των τοπικών κοινωνιών.
 
Ο πρόσφατος Νόμος 3468/2006 εμφανίζει αδυναμίες ως προς την αμεσότητα των στόχων του και την αποτελεσματικότητά του, ενώ το χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ που δημοσιοποιήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ διέψευσε τις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί ως προς τους επιτρεπόμενους χώρους για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων και τις διαδικασίες αδειοδότησης.

Επιβάλλεται συνεπώς να εγκαταλειφθεί ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του ενεργειακού συστήματος  με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και την θεσμοθέτηση οικονομικών κινήτρων έτσι ώστε οι επενδύσεις σε ΑΠΕ να αποτελέσουν εθνικό ενεργειακό πόρο με δυναμική επέκτασης.

Απώτερος στόχος είναι να εναρμονιστούμε με τους εθνικούς στόχους και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας, αλλά και να βοηθήσουμε την ελληνική οικονομία με την αποδέσμευση των τεράστιων πόρων που  δαπανούνται σήμερα για την προμήθεια συμβατικών καυσίμων διαθέτοντάς τους σε παραγωγικές επενδύσεις περιβαλλοντικού, πολιτιστικού και τουριστικού χαρακτήρα.

Ο "θεός" Αίολος και ο  "θεός" Ήλιος δώρισαν στη χώρα μας μια μεγάλη προίκα.  Μπορούμε να εκμεταλλευθούμε τις δυο αυτές φυσικές δυνάμεις χωρίς  να διαταράξουμε το ευαίσθητο ηπειρωτικό και νησιωτικό τοπίο. Η αειφόρος ανάπτυξη  μέσω των ΑΠΕ μπορεί να συνυπάρξει με την προστασία και – γιατί όχι – την ανάδειξη του φυσικού και ιστορικά δομημένου περιβάλλοντος της χώρας μας αρκεί να μελετήσουμε και να προγραμματίσουμε ορθολογικά τις από εδώ και πέρα ενέργειές μας, με την συναίνεση των τοπικών κοινωνιών.